Hüseyin Rahmi Gürpınar

(İstanbul, 17 Ağustos 1864-İstanbul, 8 Mart 1944)

Hünkâr yaveri Mehmet Sait Paşa’nın oğludur. Üç yaşında iken annesini kaybetti. Babası Girit’te olduğu için ilkokula adada başladı. Babasının yeni evliliği üzerine İstanbul’a geldi. Çocukluk yılları anneannesi ve teyzesinin yanında, Aksaray’da geçti. Tarihçi Abdurrahman Şeref Bey’in himayesiyle Mekteb-i Mülkiye’ye girdiyse de hastalığı yüzünden öğrenimini yarıda bıraktı. Bir süre memurluk yaptıktan sonra hayatını kalemiyle kazanma yolunu tercih etti. Fransız yazarlarından çeviriler yaptı. Ceride-yi Havadis, Tercüman-ı Hakikat, İkdam gibi gazetelerde bazı eserleri tefrika halinde yayımlandı. Ahmet Rasim’le birlikte Boşboğaz ve Güllabi gazetelerini çıkardı. Bu iki mizah gazetesinin sansürlenip kapatılmasından sonra Heybeliada’daki köşküne çekildi. Cumhuriyetin ilanından sonra Kütahya milletvekilliği yaptı. Eserlerinde yanlış batılılaşmayı, batıl inançları, toplumun aksak yanlarını mizahi bir dille ele aldı. Halkı kendi seviyelerine göre konuştururken, anlatı bölümlerinde dönemin modası olarak ağdalı bir üsluba yer verdi. Toplum için sanatı benimseyen realist, natüralist bir romancı olarak Türk Edebiyatına damgasını vurdu. Eserlerinden bazıları: Şık (1899), İffet (1896), Metres (1900), Şıpsevdi (1911), Nimetşinas (1911) Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç (1912), Gulyabani (1913), Hakka Sığındık (1919), Afsuncu Baba (1924).

Hüseyin Rahmi hakkında daha geniş bilgi ve bibliyografya için bk. Önder Göçgün, Gürpınar, Hüseyin Rahmi, DİA, XIV/324-326.