Emmanuel Lévinas

1906 yılında Litvanya’nın Kaunas kentinde dünyaya geldi. Anne ve babası Yahudiydi ve gençliğinde Kutsal Kitap’ı İbranice olarak okudu. Eğitimin ilk yıllarında Rusça öğrenmiş olsa da, Almancayı da akıcı bir biçimde konuşabiliyordu. Felsefe çalışmalarına 1923’te Strasbourg’da başladı. Burada Charles Blondel ve Maurice Blanchot ile tanıştı. 1928-1929’da Husserl’in son derslerini izledi ve onun Logische Untersuchungen [Mantık Araştırmaları] adlı eserinden etkilendi. Heidegger’in Sein und Zeit’ı [Varlık ve Zaman] ise üzerinde derin bir etki bıraktı. Lévinas, Husserl ile Heidegger’in düşüncelerinin ışığında geliştirdiği “öteki felsefesi”yle XX. yüzyılın ikinci yarısında büyük yankılar uyandırdı.
Lévinas’ın felsefesi II. Dünya Savaşı sırasındaki deneyimleriyle doğrudan bağlantılıdır. 1939’da Fransız ordusundaki subaylığı sırasında Rusça-Almanca çevirmeni olarak görev yaptı. 1940’ta savaş mahkûmu oldu ve subay olduğu için askeri bir çalışma kampına gönderildi. Eşi ve kızı onun dönüşüne dek bir Fransız manastırında saklanmayı başardı. Ancak ailesinden geriye kalan herkes öldürüldü. Heidegger’in nasyonal sosyalizme destek vermesi, Lévinas’ın ona duyduğu hayranlığı büyük ölçüde zedeledi. Lévinas savaş sırasındaki mahkûmiyetinden sonra kariyerini, yönetici olarak atandığı Alliance Israélite Universelle’de sürdürdü. Savaş sonrası yıllarda Talmud bilgini Chouchani ile tanıştı ve birlikte çalıştı. Bu çalışmalar beş ciltlik Talmud yorumlarıyla sonuçlandı. Bunlardan sonuncusu olan Nouvelles lectures Talmudiques [Yeni Talmud Okumaları] ölümünden kısa bir süre sonra yayımlandı. Bu yapıtı kaleme aldığı sıralarda Lévinas, Colloque des Intellectuels Juifs de Langue Française ile yakın ilişkiler içindeydi. Talmud araştırmalarının büyük bölümü orada verdiği konferanslar sırasında başladı.
Lévinas kendi felsefesini, Heidegger’e ve genel olarak Batı düşüncesine daha eleştirel bir tutum içine girdiği 1950’lerin sonunda ve 1960’ların başında geliştirmeye başladı. İlk büyük yapıtı, Totalité et Infini’yi [Bütünlük ve Sonsuzluk] yayımlayarak kabul görmüş varlıkbilim kavramının ötesine geçmek istedi.
Totalité et Infini’yi yayımladığı 1960 yılında Poitiers’ye felsefe profesörü olarak atandı. Bunu 1967 yılında Paris-Nanterre’e atanması izledi. 1973’te Paris’te Sorbonne Üniversitesi’ne geçti. 1976’da emekli olsa da 1980 yılına dek ders vermeyi sürdürdü. İkinci büyük yapıtı, Autrement qu’être ou Au-delà de l’essence [Varlıktan Başka Türlü ya da Özün Ötesinde] 1974’te yayımlandı. Lévinas’ın yapıtlarından bazıları şöyle: Quatre lectures Talmudiques (1968), Du sacré au saint (1977), Le Temps et l’Autre (1980; Zaman ve Başkası, Çev. Özkan Gözel, Metis Yay., 2005), L’au-delà du verset (1982), De Dieu qui vient à l’idée (1982), Difficile liberté (1983), Dieu, la mort et le temps (1993), Altérité et transcendance (1995). Metin ve
söyleşilerinden oluşan bir seçki, Sonsuza Tanıklık (Haz. Zeynep Direk ve Erdem Gökyaran, Metis Yay., 2003) adıyla yayımlandı.