Açıklama
Adaletin ne olduğu, kim tarafından ve nasıl tesis edileceği konusu neredeyse uygarlık tarihi kadar eski bir konudur. Bireylerin ve kurumların adaletin çerçevesinin çizilmesinde ve tesisinde nerede durdukları hukukun temel alanını oluşturur.
Robert C. Solomon, Adalet Tutkusu’nda adalete yeni bir yaklaşım getirirken Platon, Kant, Rousseau, Hobbes, Locke, Nietzsche gibi felsefecilere yeni bir gözle bakıyor; Walzer, Rawls, MacIntyre ve Nozick gibi çağdaş düşünürlerle de tartışıyor. Bu filozof ve düşünürleri tanı-mayanların da rahatlıkla izleyebileceği tartışma belli bir amaca yönelik: Adalet, yalnızca rasyonel akılla, kurumlarla, devletle sağlanabilecek soyut bir düşünce modeli ya da toplum sistemi değildir; adalet, bireylerin duyguları ve yaşantılarıyla edindikleri adalet duygusunun da artık devreye girmesiyle sağlanabilecektir.
Adaleti insanın kötülüğüne engel olmak anlamında ve insana rağmen var olan bir kavram olarak savunmanın umarsızlığını hatırlatıyor bu kitap bize. Günümüzde adaleti devletin, siyasi yapıların uhdesine veren düşünüş tarzımızın inkârcılığını, bunun tarihe yaptığı haksızlığı, insanı tanımaktan uzak oluşunu anlatıyor. Adaletin duygularımızda temellenebileceğini savunurken esas olarak içimize sesleniyor. Adaleti sağlayan son sığınağın insandaki duygular olduğunu savunurken duyguyu aklın karşısına koyanlara da itiraz ediyor. Adaletin bir kurtuluş vaadi değil, en sıradan haliyle insani bir şekilde yaşamak olduğunu ve tarih boyunca bu insaniliğin izinin sürülebileceğini gösteriyor.
Adalet Tutkusu, yazarının da söylediği gibi biraz huysuz bir savunma. Etik tartışmaları tüketmek gibi bir iddiası ise hiç yok. Ama belki tüm etik tartışmalarına hayatiyet kazandıracak; ahlâkı, adaleti gündelik hayatımıza taşı-masıyla, daha doğrusu doğallaştırmasıyla tartışmalara temel katkılar yapacak nitelikte.
Evrensel bir konuda etkileyici ve anlaşılır bir kitap. İçinde bulunduğumuz yüzyılda hiçbir konu düşünürler için adalet kadar çekici olmamıştır. Ancak yalnızca birkaçı bu konuyu Robert C. Solomon kadar kapsamlı ya da akılcı bir tarzda irdelemiştir. Okuru düşünmeye zorlayan ve hiçbir zaman kestirme yola sapmayan bir inceleme.
Roger Harris
